საერთაშორისო ჟურნალი სოციალურ მეცნიერებებში

PDF-ის ჩამოტვირთვა
საქართველოს ევროკავშირში გაწევრების ანალიზი და სამომავლო პერსპექტივები
ირაკლი გაბელია, ქეთევან გრძელიძე
17/12/2023 აბსტრაქტი

თანამედროვე პერიოდში მომხდარი ძლიერი პოლიტიკური ძვრების მიუხედავად, ევროკავშირი კვლავაც ერთ-ერთ ძლიერ აქტორად ფიქსირდება საერთაშორისო ასპარეზზე. შესაბამისად, მისი პოზიცია მსოფლიოში მიმდინარე პროცესების შესახებ მნიშვნელოვანი და გასათვალისწინებელია. რუსეთ-უკრაინის 2022 წლის კონფლიქტის პარალელურად მიმდინარე პროცესებმა, როგორც პოლიტიკური, ასევე ეკონომიკური რყევები გამოიწვია კონტინენტზე. სანქციებმა, რომელიც ევროპული გაერთიანების მხრიდან დაუწესდა აგრესორ სახელმწიფოს, ასახვა ადგილობრივ დონეზეც ჰპოვა, რაც პირდაპირპროპორციულად ევროკავშირის ოფიციალურ ვალუტასაც შეეხო. შესაბამისად, გაჩნდა რეალური შიში და საფრთხე იმისა, რომ კვლავ 2008 წლის მსგავსად, რეცესიულმა მოვლენებმა იჩინოს თავი, რაც როგორც წევრ, ისე არაწევრ სახელმწიფოებზეც უდიდეს გავლენას მოახდენს. ამ ფონზე მნიშვნელოვანია სიღრმისეულად მიმოვიხილოთ ევროკავშირის ურთიერთობები და დამოკიდებულება საქართველოსა და ზოგადად რეგიონის სახელმწიფოებთან პოლიტიკური და უსაფრთხოების ასპექტებში. ნაშრომში წარმოდგენილია საქართველოს ევროკავშირში გაწევრების ორმხრივ ანალიზი და განვითარების შესაძლო პერსპექტივები, რომელიც ასევე კვლევის მთავარ მიზანს წარმოადგენს. კვლევის ფარგლებში თვისებრივი მეთოდებით, კერძოდ, case study-თა და შინაარსობრივი ანალიზით წარმოჩინდა რეგიონში არსებული სიტუაცია, რომლისთვისაც ჩატარდა სხვადასხვა ტიპის პირველადი და მეორეული წყაროების სიღრმისეული ანალიზი, აღნიშნულის საფუძველზე კი შემუშავდა დასკვნა, რაც სრულ შესაბამისობაშია ნაშრომის მიზანთან. კვლევა ალტერნატიული ხედვისა და პერსპექტივების განვითარების მიზნით ეყრდნობა ქართულ სამეცნიერო წიაღში შექმნილ თეორიას - კვანტურ-რელატივისტურ ნოოლოგიას, რომელიც საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობების სამომავლო ხედვების ახლებურად დანახვის შესაძლებლობას გვაძლევს. კვლევის ფარგლებში სიღრმისეულად მიმოხილულია საქართველოსა და ევროკავშირის ურთიერთობების დინამიკა, რომლის მნიშვნელოვან ასპექტს თავად ევროკავშირის ურთიერთობა და ამ ურთიერთობათა თანმიმდევრული ანალიზი წარმოადგენს, რომელიც საკუთრივ რეგიონის ქვეყნებთან უსაფრთხოების მიმართულებით გარანტიების შემუშავებას გულისხმობს. აღნიშნულის პრაქტიკაში განსახორციელებლად აუცილებელია არა კონკრეტული სახელმწიფო განყენებულად, არამედ რეგიონში არსებული მდგომარეობაც მიმოვიხილოთ. შესაბამისად, ნაშრომის მეორე თავი და მისი ქვეთავები მიეძღვნა ამ საკითხებს, კერძოდ საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობების მიმოხილვას და რეგიონში უსაფრთხოების საკითხების შესახებ ევროკავშირის პოზიციონირებას. მესამე თავში განხილულია ევროკავშირის მოთხოვნების შესრულების შესაძლებლობები, ხოლო მეოთხე თავი დათმობილია საქართველოს ევროკავშირში გაწევრების პერსპექტივებს და წევრობის შემთხვევაში შესაძლო სცენარებს.

PDF-ის ჩამოტვირთვა
საქართველოში გენდერული პოლიტიკის განვითარების ხელშეწყობა
ირინა ბათიაშვილი
17/12/2023 აბსტრაქტი

ქვეყნები, რომლებიც მზად არიან შეიმუშაონ მოსახლეობის დაბერების შესახებ პოლიტიკა და გენდერული პოლიტიკა, უმჯობესია გაანალიზონ ზოგად მიზნებთან მიმართებაში (მიზნები უნდა შეიცავდეს გენდერულ ელემენტს) კვლევით ინსტიტუტებთან თანამშრომლობის მნიშვნელობა. გენდერული ხასიათის კვლევებს და ზოგადად კვლევით სისტემას სჭირდება სპეციფიკური შედარებითი მეთოდის შემუშავება. შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ შეფასების კულტურამ და ლოგიკურმა მოდელმა (ზეგავლენის ისტორიებმა) გამოიწვიოს კვლევითი სისტემის განვითარება. ზემოქმედების ისტორიები სასარგებლო მექანიზმია: პრობლემის იდენტიფიცირებისთვის, პრობლემის გადაჭრის გზების მოძიებისთვის, ინტერვენციის მოსალოდნელი შედეგის იდენტიფიცირებისთვის და სამუშაო გარემოში გენდერული თანასწორობის ხელშეწყობაზე ინტერვენციის გრძელვადიანი ზემოქმედებისთვის. სარკისებური პრაქტიკის კონცეფცია და გენდერული პოლიტიკის შესახებ დოკუმენტები დაეხმარება საჯარო და კერძოს სექტორს გენდერულად მგრძნობიარე პროგრამების განხორციელებაში. გამოცდილებაზე დაფუძნებული ასაკი შესაძლებელია დაინერგოს შრომის ბაზარზე გენდერული თანასწორობის ხელშეწყობის მიზნით. გამოცდილების ასაკის კონცეფციამ შეიძლება გამოიწვიოს გენდერული თანასწორობის ეფექტიანი განვითარება, დაბერებასთან დაკავშირებული სტიგმების აღმოფხვრა და მოსახლეობის დაბერების შესახებ სახელმწიფო პოლიტიკის და გენდერული პოლიტიკის დანერგვის ხელშეწყობა.

PDF-ის ჩამოტვირთვა
სახელმწიფო ინტერვენციონიზმი საგადასახადო სისტემაში - COVID-19 კრიზისის მაგალითი
პიოტრ კასპრზაკ
17/12/2023 აბსტრაქტი

The following article presents and classifies changes in tax systems of selected countries as well as counts them as the response to the emergence of the crisis caused by the COVID-19 pandemic. Such actions were undertaken the context of state interventionism in the tax system. In order to achieve the objective of presenting the state interventionism in the context of tax rates, an analysis of the literature on the phenomenon described, as well as specialised industry reports, were analysed. Among the research methods used are literature studies as well as review and an analysis of reports published by the OECD that dealt with the subject described and analysed in the paper. The article focuses on the presentation of the change in the individual tax burden in the countries selected for analysis. It also focuses on the presentation of tax interventionism as an opportunity for the state to influence the economy against the negative effects of the crisis. It should be noted that crises and crisis situations play an crucial role in the economic life of a country, but their course and ultimate consequences depend on the measures taken by individual countries to reduce the negative effects of their outbreak. The COVID-19 pandemic had a significant impact on changing the macroeconomic perspective and situation of many countries around the globe. The pandemic outbreak had also a negative impact on the functioning of companies (especially SME sector). As a result, governments have decided to introduce various relief measures, including changes in the functioning of tax systems. This should be considered as the state interventionism.

PDF-ის ჩამოტვირთვა
პირველი „აქტუალებიდან“ სატელევიზიო დოკუმენტალისტიკამდე (თეორიული და მეთოდური მიდგომები)
ნინო ჭალაგანიძე, ლია ზამბახიძე
17/12/2023 აბსტრაქტი

კინემატოგრაფიის პირველ ნიმუშად საზოგადოების ყოველდღიურობის ამსახველი „აქტუალური ფილმები“ მიიჩნევა. მექანიკურად გადაღებული, ავთენტური მასალა, სრული სიზუსტით ასახავდა ფოკუსში მოხვედრილი ყოფიერების რამდენიმე წამს. რეალობის ტრანსლაციის მსგავსი, არაერთი მცდელობა საბოლოოდ 1895 წელს, კინოს დაბადებით დაგვირგვინდა. პირველი ფილმების დოკუმენტური ხასიათის მიუხედავად, თავად ტერმინი რამდენიმე ათეული წლის შემდეგ ჩნდება და მასალის უტყუარობასთან, სანდოობასთან, შემეცნებით ხასიათთან ასოცირდება. დროთა განმავლობაში კადრებს მთხრობლის ხმა და ხმაური დაემატა, დაიხვეწა გადაღების ტექნიკა, რაკურსი, ხედი. მონტაჟის კონცეფციამ ავტორებს სათქმელის მაყურებლამდე მიტანის კიდევ უფრო ეფექტური გზები დაანახა. ამ ყველაფერმა, ერთად და ცალ-ცალკე, დოკუმენტალისტიკას განუზომელი შესაძლებლობა მისცა, გავლენა მოეხდინა აუდიტორიის ემოციებზე, ცოდნასა და განწყობაზე. ისტორიულმა ანალიზმა ცხადყო, რომ გამომგონებელთა მისწრაფება, სრული სიზუსტით, მოძრაობაში აესახათ მოვლენები სავსებით სცდებოდა კინოს შექმნის მიზანს. რეალურად, მხოლოდ ტექნიკურ განვითარებაზე ორიენტირებული მცდელობების შედეგად, მივიღეთ პირველი „აქტუალები“ (actualities). დოკუმენტური ფილმების კონტენტანალიზის საფუძველზე, ნაშრომი თანმიმდევრულად ასახავს რა გავლენას ახდენდა გამოსახვის ფორმებსა და საშუალებებზე ტექნიკური განვითარების ეტაპები, დროთა განმავლობაში სოციუმში გავრცელებული სოციოკულტურული მიმდინარეობები. როგორ იცვლებოდა ავტორთა ხედვები, მისწრაფებები და მიზნები. შეუქცევადი ტექნიკური და ტექნოლოგიური პროგრესის პარალელურად, მედიასივრცეში ჩნდებოდა ახალი ჟანრები. დოკუმენტური ფილმი ეტაპობრივად ითვისებდა თხრობის თანამედროვე ტექნიკას. საბოლოოდ კი ჟურნალისტური მიდგომების კინოხელოვნებასთან ასიმილაციით ახალ ჰიბრიდულ ფორმად - ტელედოკუმენტალისტიკად ჩამოყალიბდა.

PDF-ის ჩამოტვირთვა
COVID-19 პანდემიის ეკონომიკურ ზემოქმედებასთან და უმუშევრობასთან ბრძოლის პროგრამები ყაზახეთსა და უკრაინაში
კრისტინა გომოლკა
16/12/2023 აბსტრაქტი

The following article presents economic programmes to combat the negative effects of the COVID-19 pandemic. The analysed programmes were undertaken by the governments of Ukraine and Kazakhstan. They contributed to reducing unemployment in both countries. The findings of Ukrainian researchers focused mainly on estimating losses in the SME sector, especially in the hotel, tourism and transport sectors. Scientific literature in Kazakhstan has focused on examining the effects of the government program to counteract the economic effects of the COVID-19 pandemic, especially from the labour market perspective (employees). The methods used in the paper include literature studies, analysis of government programmes in the combat against the economic effects of the pandemic and comparative analysis of statistical data of employed and unemployed people in Ukraine and Kazakhstan. The article focuses on identifying the countermeasures undertaken by the governments of Kazakhstan and Ukraine aimed at entrepreneurs and employees. The author also assessed the effects of the COVID-19 pandemic on the labour market, mainly in terms of unemployment. In the Ukrainian government programme, the main emphasis was placed on supporting entrepreneurs and the self-employed. The government also provided tax preferences, loan grace periods, financial support for enterprises that limited or stopped performance during the pandemic, and special financial assistance for agribusiness. The programme of the Kazakh government was addressed to entrepreneurs, self-employed and employees. The implementation of the programme in Kazakhstan did not encounter any difficulties, while in Ukraine the local authorities did not comply with the decisions of the central authorities. The closure of many businesses or reductions in working hours contributed to rising unemployment in both countries. Kazakhstan was in a more favourable situation, where a small and short-term increase in unemployment was recorded during the COVID-19 pandemic period. In Ukraine, the decline in employment in all sectors of the economy was much greater than in Kazakhstan and meant a significant increase in unemployment.

PDF-ის ჩამოტვირთვა
ქართული საინფორმაციო სააგენტოების მიერ ბავშვთა საკითხების გაშუქების თავისებურებები (interpressnews.ge და primetime.ge)
ნინო ჭალაგანიძე, სოსო გაზდელიანი
16/12/2023 აბსტრაქტი

საზოგადოების მნიშვნელოვან ნაწილს ბავშვები შეადგენენ. ისინი განსაკუთრებული უფლებებით სარგებლობენ, თუმცა სოციუმის მაინც ყველაზე დაუცველ წევრებად რჩებიან. ვინაიდან ბავშვზე ზემოქმედება მარტივია, ამ ასაკში მიღებულმა უარყოფითმა იმპულსებმა შესაძლოა, მთელ მის ცხოვრებაზე ნეგატიურად იმოქმედოს. ბავშვის უფლებების დარღვევა, სხვა მრავალ ფაქტორთან ერთად, მედიის მიერ მათთან დაკავშირებული საკითხების არასათანადო გაშუქებამაც შეიძლება გამოიწვიოს. შესაბამისად, ბავშვებზე მომზადებული მედიამასალები გამოქვეყნებამდე მნიშვნელოვან სარედაქციო გადამოწმებას საჭიროებს. მოზარდთა სოციალიზაციის საკითხში მედიის როლი განუზომელია, შესაბამისად, მან ყველა ღონეს უნდა მიმართოს, რათა დაიცვას ბავშვის უფლებები და ინტერესები, ხელი შეუწყოს მის განვითარებას და დისკრიმინაციული ფაქტების მუდმივი ექსპოზიციით საზოგადოების დანარჩენ წევრებს დაანახოს, რამდენად მნიშვნელოვანია ამ რგოლის განსაკუთრებული მობილიზება და გაძლიერება. წინამდებარე ნაშრომში ბავშვთა საკითხების გაშუქების საგულისხმო ტენდენციები ონლაინგამოცემების მაგალითებზე გამოვავლინეთ. საკვლევ ობიექტებად განვსაზღვრეთ შემდეგი საინფორმაციო სააგენტოები: interpressnews.ge და primetime.ge. ნაშრომის მიზანია: ბავშვთა საკითხებზე ონლაინგამოცემათა მუშაობის სპეციფიკის გაცნობა; ბავშვთა საკითხების გაშუქების ტენდენციების დადგენა და ხარვეზების გამოკვეთა; კვლევის შედეგების საფუძველზე რეკომენდაციების შემუშავება. კვლევის მეთოდოლოგიურ საფუძვლებს წარმოადგენს: კონტენტ-ანალიზის თვისებრივი და რაოდენობრივი მეთოდები, შედარებითი ანალიზი. რაც შეეხება თეორიულ ჩარჩოს, ის შემდეგ კონცეფციებს აერთიანებს: დღის წესრიგის, ფრეიმინგისა და პრაიმინგის თეორიები. ემპირიული ველის დეტალურმა ანალიზმა ცხადყო, რომ ბავშვებთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქება კვლავაც რიგი გამოწვევების წინაშეა, რომლებიც, მეტწილად, პროფესიულ-ეთიკურ გადაცდომებს უკავშირდება. ამასთან, თხრობა ზედაპირული, ხოლო პერიოდულობა - ნაკლებსახარბიელოა. ბავშვთა საკითხების სათანადოდ გაშუქება ჟურნალისტური საქმიანობის მნიშვნელოვანი ასპექტია, შესაბამისად, კვლევის საგნად სწორედ ეს ზეაქტუალური საკითხი შევარჩიეთ.

2023 — Issue 2